Zespół sztokholmski w miejscu pracy: definicja, objawy i leczenie



O osobie mówi się, że cierpi na syndrom sztokholmski, gdy nieświadomie utożsamiła się z własnym agresorem, do poziomu postawienia się na jego miejscu, zrozumienia i uzasadnienia powodów, które skłoniły ją do podporządkowania sobie i popełnienia uprowadzenia. Tego typu sytuacja nie występuje jednak tylko u ofiar porwania, ale także u ofiar przemocy fizycznej i/lub psychicznej w dowolnym obszarze, na przykład w pracy. Choć niektórym może się to wydawać dziwne, zawodowy syndrom sztokholmski istnieje i występuje w znacznie większej liczbie przypadków niż możemy sobie wyobrazić. Osoba kończy identyfikując się z negatywnymi sytuacjami, których doświadcza w firmie, aż przestaje je nawet zauważać.

Zawodowy syndrom sztokholmski: definicja

Syndrom sztokholmski w pracy odnosi się do identyfikacji, jaką pracownik firmy ma ze swoją pracą, mimo że jest niedoceniany, przebywa w wysoce stresującym środowisku, nie ma dobrych relacji z szefem i/lub współpracownikami, a także nie jest szanowany i wynagradzany tak, jak na to zasługuje.

Pracownik coraz częściej usprawiedliwia i przyzwala na złe traktowanie go przez przełożonych, a czasem nawet przez kolegów. Można to tłumaczyć tym, że osoba ta była poddawana temu od początku i z czasem tak się przyzwyczaiła do złego traktowania, że przestała je postrzegać jako coś negatywnego. Zdarza się również, że z powodu tak częstego znęcania się psychicznego, gdzie ciągle powtarzane są rzeczy typu: "nie nadajesz się do tego", "jesteś za wolny", itp. poczucie własnej wartości osoby z czasem uległo pogorszeniu do poziomu przyzwyczajenia do tego typu znęcania się.

Symptomy syndromu sztokholmskiego w miejscu pracy

  1. Relacja, jaką mają z szefem, oparta jest na strachu, a nie na szacunku.
  2. Taka osoba woli pozostać w firmie, mimo że jest źle traktowana, nie otrzymuje sprawiedliwego wynagrodzenia, nie czuje się swobodnie w pracy.
  3. Złe zachowanie szefa wobec pracownika (pracowników) jest usprawiedliwione przez osobę cierpiącą na syndrom sztokholmski.
  4. Pracownik przestaje dostrzegać wszystkie lub część negatywnych aspektów firmy i skupia się tylko na pozytywnych, pomimo tego, że przeżywa bardzo zły czas.

Konsekwencje syndromu sztokholmskiego w pracy

Syndrom sztokholmski w pracy niesie za sobą szereg konsekwencji, jeśli nie zostanie w porę wyleczony i wyeliminowany. Z czasem osoba straci pewność siebie i wiarę w siebie. Będzie czuła się coraz bardziej ograniczona i mniej zdolna niż jest w rzeczywistości, przez co nie będzie w stanie się bronić, a tym bardziej odważyć się na zmianę pracy, co będzie miało ogromne konsekwencje dla jej dobrostanu emocjonalnego, fizycznego i finansowego.

Osoba, która nie czuje się swobodnie w pracy, będzie czuła się niezwykle sfrustrowana nie tylko w pracy, ale także w innych obszarach swojego życia, co nie pozwoli jej czuć się spełnioną. Po pewnym czasie osoba taka może zacząć cierpieć na jedno lub więcej zaburzeń psychicznych, z których najczęstsze to depresja i lęk. Bardzo często zdarza się również, że dana osoba ma jakieś choroby fizyczne, na przykład choroby związane ze stresem, na który cierpi.

Kolejnym ważnym aspektem, który należy wziąć pod uwagę jest to, że osoba cierpiąca na zawodowy syndrom sztokholmski rozwija z czasem zespół wyuczonej bezradności, w którym osoba ta tak bardzo przyzwyczaja się do bycia manipulowaną i maltretowaną, że naprawdę wierzy, że nie ma innego wyjścia, że nie może zrobić nic, aby się obronić i w jakiś sposób przystosowuje się do dalszego życia w ten sposób.

Syndrom sztokholmski w pracy: leczenie

Aby osoba mogła wyjść z syndromu sztokholmskiego związanego z pracą i różnymi sytuacjami złego traktowania, na które jest narażona w firmie, należy wziąć pod uwagę poniższe wskazówki, które jej w tym pomogą i pozwolą przezwyciężyć mobbing w pracy.

Świadomość, że jest się źle traktowanym

Konieczne jest zidentyfikowanie i rozpoznanie, że jest się źle traktowanym w firmie, w której się pracuje. Złe traktowanie może obejmować m.in. obelgi, krzyki, ciągłe wyśmiewanie, pogardę, nieotrzymywanie odpowiedniego wynagrodzenia, nieposiadanie wszystkich świadczeń ustalonych przez prawo i pracę o wiele więcej godzin niż ustalono, fizyczne znęcanie się. Konieczne jest rozpoznanie sytuacji, przez które się przechodzi, obiektywizm i świadomość praw, jakie ma się jako pracownik, a przede wszystkim jako człowiek.

Rozpoznanie konsekwencji

Naucz się rozpoznawać każdą z konsekwencji psychologicznych i/lub fizycznych, które powstały w wyniku ciągłego bycia źle traktowanym w firmie. Aby je odnaleźć, możemy łatwiej oprzeć się na poprzednim punkcie i rozpoznać, czy któryś z nich występuje u nas samych.

Łagodzenie skutków wytworzonych przez złe traktowanie w pracy

Kiedy już zidentyfikujemy konsekwencje wynikające ze złego traktowania w firmie, należy rozpocząć pracę nad ich wyeliminowaniem i powrotem do zdrowia. Na przykład, jeśli jednym z następstw jest to, że osoba dotknięta nadużyciami cierpi na ciągłą bezsenność i/lub ma problemy żołądkowe spowodowane stresem, na który jest narażona, warto udać się do lekarza i psychologa, którzy zastosują odpowiednie leczenie w zależności od indywidualnego przypadku, aby odzyskać zdrowie.

Ustalenie granic lub zmiana pracy

Niezwykle ważne jest, aby osoba, która jest wykorzystywana, zaczęła wyznaczać osobiste granice. W tym celu należy przede wszystkim określić prawa, które wszyscy mamy tylko dlatego, że jesteśmy ludźmi, a następnie rozpoznać własne granice i zacząć ich przestrzegać. Jeśli zapadnie decyzja o kontynuowaniu pracy w firmie, osoba musi zacząć narzucać się tym, którzy ją źle traktują, ponieważ jest to sposób na zdobycie szacunku i stopniowe zaprzestanie złego traktowania. Jednak nie zawsze sytuacja może się zmienić, a jeśli tak się stanie, należy zacząć szukać innej pracy, w której dana osoba otrzyma szacunek i waloryzację, na którą zasługuje.

Konsultacje ze specjalistami

Jeżeli masz wątpliwości lub szukasz konkretnych rozwiązań problemu, możesz skonsultować się ze specjalistą, który może doradzić osobie w zależności od jej przypadku. Niektórzy profesjonaliści, którzy mogą pełnić tę rolę, to na przykład specjaliści od zasobów ludzkich, psychologowie, przedstawiciele związków zawodowych, a nawet prawnicy.